Margo, mijn lief, is opper-spreekstalmeester bij de eerste Goudse klimaatavond. De avond is georganiseerd door Extinction Rebellion -XR-, in de bibliotheek. Vlak voordat ik op de fiets spring gaat mijn telefoon. Wil je de biebpas meenemen, vraagt zij aan mij. Blijkbaar heeft ze een boek gevonden met nieuwe informatie over klimaatverandering.
De koffie to go die ik bij aankomst bestel is meer een koffie to wait. Als ik de zaal binnenloop ben ik te laat. De sfeer bij binnenkomst is ongedwongen. Het gonst van de rabarber-rabarber-spinazie gesprekken. Wel honderd mensen praten met hun achterbuur. Plots gaat de hand van Margo omhoog. Haar vingers vormen een soort nieuwsgierige dierenkop die heen en weer beweegt en over de mensen heen kijkt. Het XR handgebaar silent giraffe, oorspronkelijk afkomstig uit de geweldloze weerbaarheid beweging. In een mum van tijd is dit gebaar door bijna iedereen overgenomen en stopt het geroezemoes. Na deze door mij gemiste opwarmoefening sluip ik naar de zijkant, ga op een tafel zitten en laat de informatie tot mij doordringen.
Informatie van Wim Klaassen, een gepromoveerde en gepensioneerd klimatoloog. Informatie van de Klimaatburgemeester van Gouda, Josefien de Bruin. Als laatste komt Baloe, de klimaatactivist van XR aan het woord.
De waarschuwing van Wim Klaassen is helder. Het water staat ons aan de lippen. Al hoeven we niet gelijk onze lieslaarzen aan te trekken, de situatie is wel ernstig. Een boodschap die hij al sinds zijn studententijd, meer dan 50 jaar geleden, verkondigt. Grafieken en andere illustraties die veel verder terug gaan dan 50 jaar verduidelijken zijn verhaal. Een dia met de afbeelding van het stadhuis van Gouda met de markt onder water geeft een inkijkje in de toekomst. Een griezelige toekomst die, als wij niet veranderen, ons dwingt geen lieslaarzen maar zwemvesten aan te schaffen.
Om deze boodschap te laten bezinken is er een pauze. Met bibliotheekpas kan je gratis gebruikmaken van de toiletten. Daarvoor moest ik dus mijn pas meenemen; om portier te spelen bij de poortjes. Elke keer mijn pas tegen de scanner houden, een piep te horen en iemand door te laten, dat roept om opmerkingen als: Wat een zeikerd ben jij. Of, wat goed dat jij hier staat. Als iedereen zonder pasje buiten zou moeten plassen, stroomt de markt wel erg snel onder water. Aha, de boodschap van Wim Klaassen is begrepen.
Na de pauze komt Klimaatburgemeester Josefien de Bruin aan het woord. Hoe word je Klimaatburgemeester? Gewoon…, door je aan te melden, waarna benoeming volgt door het Ministerie van Binnenlandse Zaken. Laconiek verhaalt Josefien hoe zij alleen nu nog wacht op de ambtsketting. Die is in de maak weet zij vervolgens te vertellen.
Op een van de dia’s draagt ze wel een ambtsketting. Een van zilverpapier die zelfgemaakt is. Vind ik wel passen bij haar enthousiaste, aanstekelijke en initiatiefrijke voorkomen. Kijk ik nog eens goed naar de dia, zie ik dat het een uiterst moderne zilveren design halsketting is. Die haar ook goed past.
Wat doet een Klimaatburgemeester? Die geeft het goede voorbeeld, initieert en verbindt. Niet alleen thuis, ook op het werk en in de samenleving. Dat illustreert ze met foto’s van haar tuin die van steen naar groen is getransformeerd. Ze woont inmiddels aardgasvrij. Ook toont ze een lijst van organisaties waarmee ze in gesprek over verduurzaming is, of wil gaan. Naast woningbouwverenigingen, staan daar ook een kunstenaarsvereniging, sportverenigingen en buurthuizen op. Door mijn titel kom ik gemakkelijk binnen bij zoveel verschillende instanties, constateert ze nuchter. Daar wil ik gebruik van maken om mee te helpen Gouda duurzamer en het leven in Gouda nog leuker te maken.
Wat een bevlogen mens. Tegen mijn buurvrouw zeg ik gekscherend, Josefien is de Greta Thunberg van Gouda, een aanwinst.
Hierna komt Baloe, de klimaatactivist van XR, aan het woord. Begonnen bij XR met het klimaatalarm op elke eerste maandag van de maand, vertelt hij hoe hij steeds meer en veelzijdiger is gaan actievoeren. Vanuit een intrinsieke motivatie van bezorgdheid over het klimaat en solidariteit met andere groepen. Verbondenheid met andere mensen is cruciaal.
Via acties in de haven, blokkades van de A12 heeft hij zoveel ervaring opgedaan dat hij nu actietraining geeft aan nieuwe actievoerders. Hij is niet geradicaliseerd maar heeft zich ontwikkeld. Zich ervan bewust dat juist van onderaf het systeem veranderd kan, nee moet worden. Als je alleen zelf iets doet, bijvoorbeeld minder lang douchen of vegan eten, verandert er niets. Het systeem moet veranderen.
Bevlogen vertelt hij hoe zijn ideaal; een samenleving zonder de heilige economische groei, er uit zou kunnen zien. En hoe hij dat samen met andere intersectioneel wil bereiken. Zijn eigen privileges als witte goed opgeleide man, noem het bevoorrecht zijn, juist te gebruiken om op te komen voor onderdrukten.
Bij een vraag uit het publiek over hoe om te gaan met andersdenkenden komt in zijn antwoord deze solidariteit tot uiting. Iedereen is vrij in en zelf verantwoordelijk voor zijn eigen handelen, maar je moet wel degelijk rekening houden met de zwakkeren.
Voor veel meer vragen is helaas weinig tijd over. Margo houdt de tijd goed in de gaten. Vanaf de zijkant zie ik hoe zij van achteruit de zaal met gebaren geholpen wordt de afsluitende mededelingen te doen.
Om in XR traditie te blijven hier een mic-check [maaik tjek] als afsluiting. Bij een mic-check worden mededelingen in een grote groep doorgegeven door ze meerdere keren te herhalen.
Mic-check… mic-check…mic-check… (Dit roepen om de aandacht te krijgen)
Zegt het voort… Zegt het voort…
Op zaterdag 3 februari… Op zaterdag 3 februari...
Blokkade A12… Blokkade A12… Blokkade A12…
Komt allen… Komt allen…
Kom ook allemaal naar de volgende Goudse klimaatavond op 7 maart. In de kleine zaal van de Goudse Schouwburg. Spreker is de geëngageerde meteoroloog Gerrit Hiemstra, oud weerman van het NOS Journaal.
Roboodt, 22-01-2024